Strefa Schengen jest obszarem, w skład którego wchodzą terytoria poszczególnych państw członkowskich, na którym stosowane są ściśle określone zasady reżimu Schengen dotyczące m.in. ochrony granic, ochrony danych osobowych obywateli, wzajemnej współpracy pomiędzy służbami policyjnymi państw – sygnatariuszy, wydawania wiz cudzoziemcom, jak również działania tzw. Systemu Informacyjnego Schengen.
Strefa Schengen obejmuje następujące państwa: Belgia, Francja, Holandia, Niemcy, Luksemburg, Hiszpania, Portugalia, Włochy, Austria, Grecja, Dania, Finlandia, Szwecja, Islandia, Norwegia.
Państwami Członkowskimi UE, które nadal pozostają poza obszarem Schengen są Wielka Brytania i Irlandia.
Państwa, które przystąpią do strefy Schengen 21 grudnia 2007 r. (przejścia lądowe i morskie) i do końca marca 2008r. (lotniska, wraz z nowym rozkładem lotów): Czechy Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia, Węgry. Państwa, które rozpoczęły implementację dorobku prawnego Schengen: Rumunia, Bułgaria, Cypr, Szwajcaria.
System Informacyjny Schengen jest wspólną, elektroniczną bazą danych o osobach i przedmiotach. System ten zapewnia wymianę informacji pomiędzy służbami odpowiedzialnymi za ochronę granic, służbami odpowiedzialnymi za wydawanie wiz a także innymi organami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo.
Zniesienie kontroli na granicach wewnętrznych oznacza, że na granicach pomiędzy Państwami Członkowskim UE nie będzie prowadzona kontrola graniczna. Zlikwidowane zostaną przejścia graniczne na wewnętrznych granicach lądowych strefy Schengen, gdyż możliwe stanie się ich przekraczanie w dowolnym miejscu i o dowolnej porze.
Podstawowe implikacje dla obywateli Polski
Dokumentem niezbędnym do przekroczenia granicy zewnętrznej jest paszport. Należy również pamiętać, że w przypadku niektórych państw trzecich, konieczne jest również posiadanie wizy. Przed wyjazdem poza strefę Schengen, należy sprawdzić czy państwo, do którego się wybieramy nie stawia wymogu posiadania wiz dla obywateli Polski.
Wykorzystanie bazy danych SIS pozwoli na bardziej efektywne poszukiwanie zarówno osób, jak i przedmiotów. Informacja o fakcie poszukiwania danej osoby przez służby jednego Państwa Członkowskiego Unii Europejskiej trafia równocześnie do odpowiednich służb we wszystkich pozostałych Państwach Członkowskich.
1. Co to jest Układ z Schengen?
2. Co to jest strefa Schengen?
4. Podstawy prawne funkcjonowania strefy Schengen
Do najważniejszych z nich należą:
* ujednolicenie standardów kontroli na granicach zewnętrznych (Art 3 – 27) w tym wymogów wizowych (Art 9 – 18) oraz postępowania wobec obcokrajowców;
* harmonizacja przepisów w dziedzinie polityki azylowej (Art 28 – 38);
* ściślejsza współpraca pomiędzy narodowymi służbami policyjnymi (Art 39 – 47), w szczególności w zakresie pościgu (tzw. hot pursuit) i obserwacji transgranicznej;
* współpraca sądowa i administracyjna między innymi dotycząca ekstradycji (Art 59 – 66) oraz wykonywania wyroków w sprawach karnych (Art 67 – 69);
* jednolita polityka wobec handlu narkotykami i innymi środkami odurzającymi (Art 70 – 76), a także posiadania i obrotu bronią palną oraz amunicją (Art 77 – 91);
* stworzenie elektronicznego Systemu Informacji Schengen (SIS) zapewniającego dostęp do danych umożliwiających identyfikację konkretnych osób i rzeczy (Art 92-119).
Konwencja z Schengen weszła w życie w roku 1995, a następnie została inkorporowana do systemu prawnego Unii Europejskiej na mocy Traktatu Amsterdamskiego z 1997 r., który włączył cały dorobek Schengen (tzw. acquis Schengen) do wspólnotowego porządku prawnego. Traktat Amsterdamski wszedł w życie w maju 1999 r. i od tego czasu stosowane są w ramach porządku wspólnotowego przepisy dorobku Schengen, który jest nadal rozwijany w prawnych i instytucjonalnych ramach Unii Europejskiej.
W skład dorobku prawnego Schengen, poza samym Układem z Schengen i Konwencją Wykonawczą, wchodzą również Protokoły Akcesyjne i Porozumienia do Układu z 1985 r. oraz Porozumienia Wykonawczego z 1990 r. zawarte z Włochami (podpisane w Paryżu 27 listopada 1990 r.), Hiszpanią i Portugalią (podpisane w Bonn 25 czerwca 1991 r.), Grecją (podpisane w Madrycie 6 listopada 1992 r.), Austrią (podpisane w Brukseli 28 kwietnia 1995 r.) oraz z Danią, Finlandią i Szwecją (podpisane w Luksemburgu 19 grudnia 1996 r.), wraz z odnoszącymi się do nich Aktem Końcowym i Wspólnymi Oświadczeniami, decyzje i oświadczenia przyjęte przez Komitet Wykonawczy ustanowiony na podstawie postanowień Porozumienia Wykonawczego z 1990 r., a także akty przyjęte przez organy, którym Komitet Wykonawczy udzielił kompetencji decyzyjnych dla wdrażania Porozumienia Wykonawczego (łącznie około 3 tys. stron).
5. Jakie państwa obejmuje strefa Schengen?
Państwa, które przystąpią do strefy Schengen 21 grudnia 2007 r. (przejścia lądowe i morskie) i do końca marca 2008 r. (lotniska, wraz z nowym rozkładem lotów):
► Czechy
► Estonia
► Litwa
► Łotwa
► Malta
► Polska
► Słowacja
► Słowenia
► Węgry
Państwa, które rozpoczęły implementację dorobku prawnego Schengen
⇒ Rumunia
⇒ Bułgaria
⇒ Cypr – 2009 r.
⇒ Szwajcaria
7. Polska droga do strefy Schengen
W Polsce, w kwestii wdrażania dorobku prawnego Schengen, dokumentem strategicznym poświęconym tej kwestii jest „Plan Działania w zakresie wdrażania dorobku prawnego Schengen w Polsce (Poland – Schengen Action Plan)”, który został przyjęty 15 sierpnia 2001 roku przez Komitet Integracji Europejskiej. Ten corocznie aktualizowany dokument określa zarówno priorytety, jak i instrumenty wdrażania acquis Schengen w Polsce, wyznaczając również terminy wykonania poszczególnych działań.
Innym dokumentem mającym istotne znaczenie dla przystosowania polskich granic do wymagań Schengen jest Strategia Zintegrowanego Zarządzania Granicą. Polska, która od przystąpienia do UE w dniu 1 maja 2004 roku jest odpowiedzialna za zabezpieczenie jednego z najdłuższych odcinków wspólnej granicy zewnętrznej, otrzymała na ten cel wsparcie w wysokości około 313 milionów euro z Funduszu Schengen.
Szczegółowa prezentacja projektu budowy polskiego komponentu Systemu Informacyjnego Schengen została zawarta w dokumencie: Program dla uczestnictwa Rzeczypospolitej Polskiej w realizacji tytułu IV Konwencji Wykonawczej Schengen (MASTERPLAN SIS II PL wersja 3.1), który został przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 28.06.2006r. MasterPlan definiuje zadania, których wykonanie jest niezbędne dla pełnego stosowania przez Polskę części dorobku prawnego Schengen uregulowanego Tytułem IV Konwencji Wykonawczej.
14 sierpnia 2007 r. weszła w życie „Ustawa o udziale RP w SIS i VIS”. Ustawa określa zasady i tryb udziału Rzeczypospolitej Polskiej w Systemie Informacyjnym Schengen oraz Systemie Informacji Wizowej, w tym obowiązki organów dokonujących wpisów oraz organów uprawnionych do dostępu do danych w zakresie wykorzystywania informacji w Systemie Informacyjnym Schengen oraz Systemie Informacji Wizowej poprzez Krajowy System Informatyczny.
Zniesienie kontroli na granicach wewnętrznych Unii Europejskiej, w odniesieniu do granic lądowych i morskich planowane jest, po Decyzji Rady UE, na dzień 21 grudnia 2007 r., a w odniesieniu do lotnisk do końca marca 2008 r.
8. Co oznacza zniesienie kontroli na granicach wewnętrznych?
Co istotne, swoboda przekraczania granic dotyczy zarówno obywateli państw członkowskich grupy Schengen, jak również obywateli państw trzecich. Specjalne dostosowania zostaną wprowadzone w portach lotniczych obsługujących połączenia zarówno wewnątrz obszaru Schengen, jak i z krajami trzecimi, gdyż w tym przypadku niezbędne jest rozdzielenie dwóch strumieni podróżnych.
Zniesienie kontroli granicznych nie oznacza zniesienia granic administracyjnych. W mocy pozostaną też wprowadzone przez władze państw członkowskich procedury administracyjne, np. meldunkowe. W związku z przepisami imigracyjnymi i wizowymi wskazane jest posiadanie przy sobie dokumentu tożsamości potwierdzającego obywatelstwo Państwa Członkowskiego Unii Europejskiej, np. Polski. Kontrola tożsamości, pomimo, iż nie będzie przeprowadzana na granicach, może być dokonana na zasadach wyrywkowych, na terenie całego obszaru Schengen.
W określonych sytuacjach, po uprzedniej decyzji Rady UE, możliwe jest także czasowe przywrócenie kontroli granicznych.
9. Co się zmieni po przystąpieniu Polski do strefy Schengen?
Wraz ze zniesieniem kontroli granicznych nastąpi ujednolicenie procedur wizowych, w tym zasad wydawania wiz obywatelom państw trzecich. W ramach procesu dostosowania do wspólnotowej polityki wizowej Polska zniosła obowiązek wizowy wobec obywateli tych państw, które objęte są ruchem bezwizowym z Unią Europejską. W przypadku niektórych z tych państw, na przykład USA, trwają obecnie prace nad uzyskaniem z ich strony wzajemności. Jednocześnie w 2003 r. Polska wprowadziła obowiązek wizowy dla obywateli tych państw, które nie posiadają takich umów z UE, w tym Rosji, Ukrainy i Białorusi.
Poprawie ulegnie ogólny poziom bezpieczeństwa publicznego. Przyczyni się do tego ściślejsza współpraca służb odpowiedzialnych za zapewnienie obywatelom szeroko rozumianego bezpieczeństwa, w tym zwalczanie i zapobieganie przestępczości. Szczególnie przydatnym narzędziem może się w tym zakresie okazać System Informacyjny Schengen. Wypracowanie najlepszych praktyk działania, wspólne szkolenia oraz wymiana doświadczeń przyczynią się do lepszego przygotowania funkcjonariuszy policyjnych i granicznych do wykonywania ich obowiązków.
10. Podstawowe implikacje dla obywateli Polski dotyczące przekraczania granic
1. Każdy obywatel Państwa Członkowskiego UE ma prawo do swobodnego wjazdu na terytorium innego Państwa Członkowskiego. Nie są z tym związane żadne szczególne formalności.
2. Na granicach pomiędzy Państwami Członkowskimi UE nie jest prowadzona kontrola graniczna.
3. Zniesienie kontroli na granicach wewnętrznych UE spowoduje wzmożone tzw. kontrole mobilne obcokrajowców – obywateli państw trzecich, prowadzone na terytorium całego kraju. Kontrole prowadzone są na okoliczność posiadanych dokumentów uprawniających do wjazdu oraz pobytu w strefie Schengen.
4. Dokumentem niezbędnym do przekroczenia granicy zewnętrznej jest paszport. Należy również pamiętać, że w przypadku niektórych państw trzecich, konieczne jest również posiadanie wizy. Przed wyjazdem poza strefę Schengen, należy sprawdzić czy państwo, do którego się wybieramy nie stawia wymogu posiadania wiz dla obywateli Polski.
5. Od maja 2004 r. na przejściach granicznych na granicach zewnętrznych UE istnieją specjalnie wyznaczone pasy odpraw dla obywateli Państw Członkowskich UE oraz obywateli państw EOG i Szwajcarii.
6. W przypadku kontroli granicznych obywatele Państw Członkowskich mają takie same prawa, co oznacza, że służby graniczne danego Państwa mają obowiązek traktować obywateli innych Państw Członkowskich UE, jak swoich własnych.
Dotyczące działań policji
a) Zniesienie kontroli granicznych pomiędzy państwami Unii Europejskiej nie jest równoznaczne z pogorszeniem się stanu bezpieczeństwa, gdyż równocześnie wzmocniona została współpraca policyjna.
b) Dzięki wprowadzeniu zasad ułatwiających wzajemną współpracę policji i innych służb Państw Członkowskich UE w regionach przygranicznych powinien ulec poprawie poziom bezpieczeństwa obywateli.
c) Wykorzystanie bazy danych SIS pozwoli na bardziej efektywne poszukiwanie zarówno osób, jak i przedmiotów. Informacja o fakcie poszukiwania danej osoby przez służby jednego Państwa Członkowskiego Unii Europejskiej trafia równocześnie do odpowiednich służb we wszystkich pozostałych Państwach Członkowskich.
Dotyczące prawa
Procedury kontroli osób oraz nadzoru granicy wewnętrznej i zewnętrznej Unii Europejskiej w państwach należących do strefy Schengen są jednolite. Procedury stosowane przez policje państw strefy Schengen podczas działań wspólnych w tzw. strefie przygranicznej są również ujednolicone.
Osoba chcąca dostać się na obszar Schengen nie może figurować również w SIS jako osoba niepożądana na terenie UE lub stanowiąca zagrożenie dla porządku publicznego. Rozszerzenie strefy Schengen oznacza, że Polska będzie wydawała wizy na takich samych warunkach jak inne Państwa Członkowskie. Uniwersalna wiza, tzw. wiza Schengen, wydana przez jedno Państwo Członkowskie zgodnie z jednolitymi zasadami wspólnotowymi, jest uznawana również przez inne państwa.
Poszczególne Państwa Członkowskie UE mają również prawo do wydawania wiz, których ważność jest ograniczona do terytorium państwa wydającego tzw. wiz narodowych.
Polska dołoży wszelkich starań, aby granice z państwami sąsiadującymi, które nie należą do Unii Europejskiej, nie stanowiły barier dla handlu, wymiany społecznej i kulturalnej ani współpracy regionalnej. Służy temu między innymi stworzenie możliwości ułatwionego przekraczania granic w ramach tzw. lokalnego ruchu granicznego.
Odpowiednie umowy z państwami trzecimi w tym zakresie mogą zostać zawarte, na mocy art. 13 rozporządzenia (WE) nr 1931/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. ustanawiającego przepisy dotyczące małego ruchu granicznego na zewnętrznych granicach lądowych państw członkowskich i zmieniające postanowienia Konwencji z Schengen. Administracja polska pracuje obecnie nad projektami takich umów.
Masz pytania dotyczące importu z Chin do Polski? Możemy Ci pomóc!
Nasz specjalista skontaktuje się z Tobą i udzieli wszystkich potrzebnych informacji.
W trakcie niezobowiązującej rozmowy telefonicznej możesz dowiedzieć się:
Wypełnij formularz, a skontaktujemy się z Tobą w ciągu maksymalnie 24h.