Chińczycy są dumni z historii swojej cywilizacji i kultury sięgającej pięć tysięcy lat, której unikalność sprawia, że jest odbierana przez wielu za jedyną w swoim rodzaju. Również spojrzenie Chińczyków na ludzi Zachodu ma głębokie korzenie w uwarunkowaniach kulturowych. W sytuacji gdy nie znane im są inne standardy zachowań oceniają je według własnych, przyjętych przez siebie norm. Oczekiwania ze strony Chińczyków, bazujących na doświadczeniach, nie są jednak wysokie dlatego pokazując choć minimalną wiedzę z zakresu współpracy z Chińskimi partnerami zyskuje się ich dużo większy szacunek.

Pozycja jednostki w społeczeństwie Chińskim nie może być w pełni zrozumiana bez dyskusji na temat myśli mędrca Konfucjusza (511-479 p.n.e.) i jego uczniów, którzy przez wieki wywierali znaczny wpływ na Chińską kulturę.

Podczas szkoleń, które prowadziłem w Polsce, wielokrotnie byłem pytany: dlaczego Chińczycy tak się zachowują? Dlaczego wolą pracować w grupach? Z jakiego powodu decyzje biznesowe nie są podejmowane na pierwszym ani drugim spotkaniu? Odpowiedzi na nie można się doszukiwać właśnie we wpływie myśli Konfucjańskiej na społeczeństwa azjatyckie. Ten Chiński uczony, przez szerzenie swojej filozofii na temat społeczeństwa, wywarł głęboki wpływ na sposób myślenia i życia nie tylko Chińczyków ale również Koreańczyków, Japończyków, Tajwańczyków i Wietnamczyków.

Warto dodać, że Konfucjanizm jest bardziej systemem wartości niż religią samą w sobie. Systemem wartości, w którym nadrzędne znaczenie przypisuje się zobowiązaniom ludzi wobec siebie jako funkcji zachowań między nimi.

Chciałbym wspomnieć tutaj o Konfucjańskiej teorii dotyczącej etyki, której byłem uczony w szkole od ósmego roku życia. Dzieli się ją na trzy części:

1. Lǐ (禮) – odnosi się do przekonania, że to działania podjęte przez jednostkę mają większy wpływ na budowanie idealnego społeczeństwa niż standardy wprost zaczerpnięte z obrzędów kanonicznych.

2. yì (義) – można tłumaczyć jako „cnotliwość”, która może być wprost rozumiana jako wszystko to co jest moralnie najbardziej poprawne, w odniesieniu do każdej sytuacji. Należy dodać, że jednostka działając na swoją własną korzyść, dbająca o swoje własne interesy nie jest koniecznie postrzegana jako ktoś działający wbrew moralnym zasadom. Ważne jest aby podczas zaspokajania indywidualnej potrzeby postępować zgodnie z najistotniejszą zasadą, która mówi, że należy postępować słusznie z słusznych przyczyn.

3. rén (仁) – mówi o zaletach doskonałego wypełniania zobowiązań człowieka wobec innych, najczęściej tłumaczona jako „życzliwość” lub „człowieczeństwo”.

Konfucjańska wersja Złotej Zasady brzmi: Należy każdego traktować w sposób w jaki sami chcielibyśmy być traktowani. Jednak mój ulubiony cytat z Konfucjusza głosi: „ Czego sam sobie nie życzysz, nie czyń innym”.

Konfucjusz oparł zasady odpowiedzialności jednostki za innych bazując na pięciu ważnych relacjach międzyludzkich. Na tych pomiędzy władcą i poddanym, mężem i żoną, ojcem i synem, bratem i bratem, przyjacielem i przyjacielem. Zalecił społeczny porządek który kładzie nacisk na takie wartości jak: obowiązek, lojalność, honor, synowskie oddanie, szacunek dla wieku i starszyzny oraz szczerość. Te zasady pozostają doceniane przez Chińczyków na całym świecie po dzień dzisiejszy, przetrwawszy nawet krótki okres zmierzający do Rewolucji Kulturowej kiedy to Konfucjańskie nauki były krytykowane na całym kontynencie jako feudalne i kontrrewolucyjne.

Chińska biurokracja rządowa jest również poddana wpływowi idei Konfucjanizmu. Jest ona ściśle hierarchiczna z niebywale jasno określonymi stopniami i ich przywilejami. Ludzie odnoszą się do siebie nie jako indywidualności lecz z punktu widzenia pozycji jaką zajmują – w rzeczywistości nie występuje równość między nimi. Z tego względu podejmowanie decyzji ściśle odbywa się „ z góry do dołu” i lojalność ma niezwykle wysoką wartość.

Konfucjusz przypisywał często „ludziom wyższym rangą” osiem cnót: zhong (lojalność), xiao (synowskie oddanie), ren (życzliwość), ai (miłość), he (harmonia) oraz ping (pokój).

Jak już wspominałem wcześniej Konfucjusz był krytykowany podczas Rewolucji Kulturowej. Miało to miejsce od połowy lat 60. do połowy lat 70. ubiegłego stulecia. Jednak po tym okresie nastąpił powrót do myśli Konfucjańskiej, która jest wyznawana przez rząd Chin po dzień dzisiejszy.

Prawda jest taka, że większość Chińczyków jest ateistami ale wielu z nich wierzy w zasady Konfucjańskiej filozofii.

A co Ty uważasz na temat Konfucjanizmu? Podziel się swoją opinią. Napisz odpowiedź na adres: info@connectasia.pl

Darren Chong