ADR

European Agreement concerning the International Carriage of Dangerous Goods by Road. To międzynarodowa konwencja dotycząca drogowego przewozu towarów i ładunków niebezpiecznych.  Zaliczają się do nich towary, których właściwości fizyczne, chemiczne lub biologiczne mogą być zagrożeniem dla ludzi, zwierząt bądź środowiska naturalnego. Każdy towar niebezpieczny ma swój niepowtarzalny czterocyfrowy numer UN.

Agencja celna

Pośrednik między przedsiębiorcą a Urzędem Celnym. W oparciu o upoważnienie pośrednie lub bezpośrednie, agencja celna reprezentuje przedsiębiorcę wobec Urzędu Celnego, przygotowuje dokumenty do odprawy celnej importowej bądź eksportowej, oblicza należności celno-skarbowe, przygotowuje deklaracje podatków akcyzowych oraz dokonuje zgłoszeń celnych.

Akredytywa

Forma bankowego zabezpieczenia transakcji finansowej w międzynarodowym handlu towarami. Zabezpieczenia interesy zarówno sprzedawcy jak i kupującego. Eksporterowi gwarantuje otrzymanie zapłaty za sprzedany towar, zaś importerowi – wywiązania się dostawcy z warunków umowy. Proces polega na otwarciu akredytywy przez importera w swoim banku i określenie warunków wypłaty wynagrodzenia eksporterowi. Po dostarczeniu przez eksportera dokumentów potwierdzających wykonanie umowy, bank wypłaca należne środki.

Antydumping (cło antydumpingowe)

Dumping zakłada niższą cenę sprzedaży towaru niż rzeczywisty koszt jego wyprodukowania. Cło antydumpingowe ma na celu ochronę rodzimego rynku przed zalewem tanich produktów z zagranicy, których odpowiedniki można by wyprodukować w kraju. Stanowi ochronę dla krajowego przemysłu. Cła antydumpingowe nakładane są na okres pięciu lat. Podczas odprawy celnej importowej cło antydumpingowe doliczane jest dodatkowo, oprócz standardowej stawki cła.

Armator

Osoba fizyczna lub prawna, która dokonuje eksploatacji własnego lub wynajętego statku. Zatrudnia kapitana statku oraz załogę, która umożliwia wykonywanie usług przewozu towarów, osób, lub bagażu. Może zajmować się także holowaniem, ratownictwem morskim, bądź eksploatacją morskich zasobów. Obecnie największymi armatorami morskimi są: Maersk, Evergreen, Hapag Lloyd, Cosco Shipping, HMM, MSC, CMA, ONE.

AWB – Air Waybill

Lotniczy dokument przewozowy uprawniający do nadania, odprawy celnej oraz odbioru ładunku. Występuje w formie elektronicznej oraz papierowej. Przewoźnik wystawia 3 oryginały oraz 6 kopii dokumentu przewozowego. AWB posiada unikatowy 11-cyfrowy numer identyfikacyjny. Istnieją dwa rodzaje dokumentu: MAWB (Master Air Waybill) przygotowywany przez przewoźnika, wypełniany przez nadawcę towaru, HAWB (House Air Waybill) przygotowywany przez firmę spedycyjną.

BL – Bill of Lading

Morski list przewozowy, nazywany też konosamentem. Jest dołączany do ładunku, stanowi dowód przyjęcia towaru na statek oraz umożliwia dalsze dysponowanie nim, w tym wykonanie odprawy celnej. To rodzaj papieru wartościowego, na podstawie którego dokonuje się przeniesienie własności towaru z eksportera na importera. Dokument wystawiany jest przez spedytora lub armatora i przesyłany jest do załadowcy (eksportera). Po uregulowaniu należności z odbiorcą towaru (importerem), załadowca przesyła importerowi dokument, który ten powinien przedstawić w porcie docelowym w celu odebrania towaru.  Morski list przewozowy występuje w formie papierowej oraz elektronicznej (tzw. Telex release, którego nie trzeba dostarczać do portu w oryginale).

BAF – Bunker Adjustment Factor

Zmienny dodatek paliwowy doliczany do podstawowej stawki za fracht morski. Jest ustalany przez armatorów lub przewoźników okresowo (np. w cyklach comiesięcznych) w oparciu o aktualne ceny paliwa. Celem dodatku jest wyrównanie strat przewoźnika wynikających ze zmieniających się stawek rynkowych za paliwo.

CAF – Currency Adjustment Factor

Zmienny dodatek walutowy doliczany do podstawowej stawki za fracht morski. Jest ustalany przez armatorów lub przewoźników okresowo (np. w cyklach comiesięcznych) w oparciu o aktualne kursy walut. Celem dodatku jest wyrównanie strat przewoźnika wynikających ze zmieniających się kursów walut. Dodatek częściowo pokrywa koszty powstałe w wyniku rozliczeń w różnych walutach przewoźnika międzynarodowego z podwykonawcami lub klientami.

CBM – Cubic meter

Metr sześcienny, inaczej kubik. Jedna z podstawowych miar występujących w międzynarodowym transporcie towarów. Odnosi się do kubatury, czyli objętości towaru. Wskaźnik obliczany jest na podstawie iloczynu długości, szerokości i wysokości ładunku. Kubatura pozwala określić jaką część powierzchni kontenera zajmować będzie towar, a także ustalić koszt takiego transportu.

CDD – Cargo Data Declaration

Występuje także jako ENS (Entry Summary Declaration). Jest to opłata dotycząca ładunków importowanych do Unii Europejskiej i dotyczy ona deklaracji jakiego rodzaju są to towary. Odpowiednikiem tej opłaty w przypadku wymiany handlowej z USA jest opłata (AMS – Automated Manifest System), a w przypadku Kanady (ACI – Advance Commercial Information Definition).

CE

Znak CE umieszczony na produkcie jest deklaracją producenta, że wyrób jest zgodny z wymogami dyrektyw „Nowego Podejścia” Unii Europejskiej. Dyrektywy te odnoszą się do bezpieczeństwa użytkowania produktów, bezpieczeństwa materiałów użytych do wyrobu produktu, ochrony środowiska a także ewentualnych zagrożeń wynikających z użytkowania lub utylizacji produktu. W celu uzyskania certyfikatu CE dla danego wyrobu, jego wytwórca zobowiązany jest spełnić wymogi zawarte w dyrektywach i poddać produkt ocenie zgodności wykonywanej przez uprawnione do tego jednostki notyfikowane. Uzyskanie certyfikatu CE dla danego wyrobu zezwala na znakowanie go znakiem CE.

CFR – Cost and Freight

Jedna z międzynarodowych reguł handlu Incoterms 2020. Podobnie jak większość reguł z grupy C, większość obowiązków i kosztów przenosi na sprzedającego (eksportera). Sprzedający ponosi między innymi: koszt dostarczenia towaru na statek, koszt odprawy celnej eksportowej, koszt załadunku, opłaty portowe w porcie nadania, opłaty dokumentacyjne, koszt frachtu. Kupujący (importer) ponosi między innymi koszty: ubezpieczenia transportowego, odprawy celnej importowej, opłaty portowe w porcie docelowym, koszt transportu z portu do swojej siedziby. Należy pamiętać, że ryzyko uszkodzenia lub utraty towaru w transporcie spoczywa na importerze.

CFS – Container Freight Station

Punkt konsolidacyjny, w którym zbierane są towary drobnicowe przeznaczone do transportu. Zazwyczaj jest to magazyn w pobliżu portu morskiego, stacji kolejowej lub lotniska. W tym miejscu ładunki są sortowane, znakowane, plombowane, a także poddawane odprawom celnym. Zadaniem punktów konsolidacyjnych jest odciążenie terminali portowych.

CIF – Cost Insurance and Freight

Jedna z międzynarodowych reguł handlu Incoterms 2020. Podobnie jak większość reguł z grupy C, większość obowiązków i kosztów przenosi na sprzedającego (eksportera). Sprzedający ponosi między innymi koszt: koszt dostarczenia towaru na statek, koszt odprawy celnej eksportowej, koszt załadunku, opłaty portowe w porcie nadania, opłaty dokumentacyjne, koszt frachtu, koszt ubezpieczenia transportowego. Kupujący ponosi odpowiedzialność za ewentualne uszkodzenie lub utratę towaru, pomimo że zakupu ubezpieczenia dokonuje sprzedawca. Importer ponosi między innymi koszty: odprawy celnej importowej, opłaty portowe w porcie docelowym, koszt transportu z portu do swojej siedziby.

CIP – Carriage and Insurance Paid to

Jedna z międzynarodowych reguł handlu Incoterms 2020. Podobnie jak większość reguł z grupy C, większość obowiązków i kosztów przenosi na sprzedającego (eksportera). Sprzedający ponosi między innymi koszt: koszt dostarczenia towaru na statek, koszt odprawy celnej eksportowej, koszt załadunku, opłaty portowe w porcie nadania, opłaty dokumentacyjne, koszt frachtu, koszt ubezpieczenia transportowego. Kupujący ponosi między innymi koszty: odprawy celnej importowej, opłaty portowe w porcie docelowym, koszt transportu z portu do swojej siedziby. Ryzyko uszkodzenia lub utraty towaru przechodzi ze sprzedającego na importera już w momencie dostarczenia towaru na pierwszy środek transportu (nawet jeśli łańcuch dostawy składa się z kilku środków transportu).

CISF – China Import Service Fee

Dodatkowa opłata dla importów drobnicowych z Chin i Hongkongu. Ustalana jest po stronie załadowcy (sprzedającego) i płatna w porcie docelowym po wyładunku towaru. Opłata ta pojawiać się może przy transportach na warunkach CIF lub CFR, gdy koszt frachtu jest bardzo niski – niższy od aktualnych cen rynkowych.

Cło

Opłata nakładana przez państwo na towary importowane i eksportowane przez granice państwa, bądź towary objęte tranzytem przez obszar celny danego państwa. Cło importowe ma na celu zwiększenie wpływów do budżetu państwa oraz ochronę krajowej produkcji. Cło eksportowe jest nakładane głównie na surowce w celu zachęcenia eksporterów do sprzedaży i ich przetwarzania na terenie kraju. Wprowadzenie wysokich lub niskich stawek cła na wybrane grupy towarów może dodatkowo regulować wysokość popytu na te towary.  Aktualne stawki celne dostępne są w systemie ISZTAR.

CMR

Z języka francuskiego „Convention relative au contrat de transport international de Marchandise par Route”, czyli„Konwencja o umowie międzynarodowego drogowego przewozu towarów”. To inaczej międzynarodowy list przewozowy. Konwencję CMR stosuje się do przewozu drogowego towarów przy użyciu samochodów, przyczep, lub naczep w transporcie międzynarodowym. List przewozowy stanowi zawarcie umowy przewozu i jest wydawany w trzech egzemplarzach: dla nadawcy, przewoźnika oraz odbiorcy towaru. Jeśli załadunek podzielony jest na kilka transportów, lub składa się z kilku oddzielnych partii towaru, dla każdej z nich można domagać się oddzielnych listów przewozowych.

C/O – Certificate of origin

Certyfikat pochodzenia, zwany też świadectwem pochodzenia towaru. To dokument towarzyszący międzynarodowym transakcjom handlowym poświadczający z jakiego kraju pochodzi importowany towar. Dla niektórych grup produktów świadectwo pochodzenia jest niezbędne do wprowadzenia ich na rynek. Obowiązkiem wnioskowania o wydanie świadectwa pochodzenia obarczony jest sprzedawca (eksporter).

Consignee

Odbiorca ładunku, nazywany też konsygnatariuszem. Wskazywany jest na dokumentach handlowych, między innymi konosamencie. Jest uprawniony do odbioru towaru w porcie docelowym, lub innym wskazanym miejscu przeznaczenia. Jeśli konosament zawiera pustą rubrykę w miejscu odbiorcy towaru, jest on traktowany jako konosament na okaziciela – wtedy odbiorcą towaru może pozostać osoba, która jest w posiadaniu takiego konosamentu.

CPT –  Carriage Paid to

Jedna z międzynarodowych reguł handlu Incoterms 2020. Podobnie jak większość reguł z grupy C, większość obowiązków i kosztów przenosi na sprzedającego (eksportera). Podobnie jak w przypadku reguły CIF, sprzedający ponosi między innymi koszt: koszt dostarczenia towaru do umówionego miejsca, koszt odprawy celnej eksportowej, koszt załadunku, opłaty portowe w porcie nadania, opłaty dokumentacyjne, koszt frachtu. Importer ponosi między innymi koszty: odprawy celnej importowej, opłaty portowe w porcie docelowym, koszt transportu z portu do swojej siedziby. Kupujący jest odpowiedzialny za towar w momencie przekazania go przewoźnikowi i  to on decyduje, czy chce skorzystać z ubezpieczenia transportowego.

CSF – Carrier Security Fee

Dodatkowa opłata do frachtu za ubezpieczenie transportowe. Koszt za ochronę przewozu ponosi armator. Opłata znana także jako ISPS (International Ship and Port Facility Security Code). Odnosi się do przestrzegania rygorów bezpieczeństwa zarówno na statku jak i w terminalach kontenerowych oraz portach morskich.

DAP – Delivered at Place

Jedna z międzynarodowych reguł handlu Incoterms 2020. Podobnie jak większość reguł z grupy D, większość kosztów oraz ryzyko z tytułu utraty towaru przypisuje sprzedającemu. Sprzedający ponosi między innymi koszt: koszt dostarczenia towaru do ustalonego miejsca (zwykle portu docelowego), koszt odprawy celnej eksportowej, koszt załadunku, opłaty portowe w porcie nadania i docelowym, opłaty dokumentacyjne, koszt frachtu. Importer zobowiązany jest jedynie zorganizować odprawę importową, o ile nie organizuje jej sprzedawca. Może też poinformować sprzedawcę o chęci skorzystania z ubezpieczenia i eksporter dobrowolnie może ten koszt ponieść, ale nie jest do tego zobowiązany.

D/C – Documentary Collections

Inkaso dokumentowe. Jeden z instrumentów finansowych w rozliczeniach handlu międzynarodowego. To operacja polegającą na wydaniu importerowi przez bank dokumentów handlowych niezbędnych do odprawy i odebrania towaru w porcie docelowym, co następuje w zamian za zapłatę eksporterowi płatności za towar. Jest to uwarunkowana forma płatności, której warunki określone są w zleceniu inkasa. Procedura obejmuje kroki: eksporter i importer zawierają umowę i wskazują inkaso dokumentowe jako formę płatności, sprzedający wysyła towar kupującemu i składa dokumenty eksportowe do swojego banku, bank sprzedającego przesyła dokumenty do banku kupującego, kupujący wnosi opłatę za towar i otrzymuje dokumenty, bank kupującego wysyła płatność do banku sprzedającego, sprzedawca odbiera płatność a kupujący odbiera importowany towar.

Deklaracja zgodności

Deklaracja zgodności CE to dokument, który może wydać wyłącznie producent lub upoważniony przez niego przedstawiciel (np. dystrybutor). Odpowiedzialność za prawdziwość informacji zawartych w deklaracji spoczywa na podpisującym go podmiocie. Deklaracja jest dokumentem, w którym producent stwierdza, że sprzedawany przez niego produkt jest zgodny z dyrektywami „Nowego Podejścia” Unii Europejskiej. Deklaracja wystawiana jest na podstawie wcześniej uzyskanego certyfikatu CE, w odniesieniu do konkretnej dyrektywy (np. zabawkowej), której dany produkt wymaga. Deklaracja zgodności musi być przechowywana przez okres 10 lat od daty wprowadzenia wyrobu na rynek.

Demmurage

Dodatkowa opłata powstała w porcie docelowym w wyniku składowania kontenera w czasie dłuższym niż przewiduje podstawowa taryfa. Opłaty z tytułu demurrage obejmują okres po upływie czasu wolnego od opłat aż do podjęcia kontenera z portu. Długość okresu wolnego od demurrage może być różna i jest uzależniona od warunków oferowanych przez armatorów wynikających z zapisu w taryfach armatorskich, jak i indywidualnych warunków umowy z armatorami, lub kontraktów pomiędzy spedytorami a armatorami.

Detention

Dodatkowa opłata powstała w porcie docelowym. Obejmuje okres od podjęcia kontenera w porcie do momentu zdania pustego kontenera do portu. Długość okresu wolnego od detention może być różna i jest uzależniona od warunków oferowanych przez armatorów wynikających z zapisu w taryfach armatorskich, jak i indywidualnych warunków umowy z armatorami, lub kontraktów pomiędzy spedytorami a armatorami.

DDF – Documentation Fee Destination

Dodatkowa opłata dokumentowa uiszczana w miejscu przeznaczenia ładunku. Opłata za dokumentację frachtu pokrywa koszty, które spedytor musi zapłacić przewoźnikom na poszczególnych etapach transportu za wystawienie niezbędnych dokumentów (np. Bill of Lading). Obejmuje także koszt przetwarzania, kopiowania i dystrybucji dokumentów.

DGD – Dangerous Goods Declaration

Deklaracja załadowcy określająca specyfikę towaru niebezpiecznego, zwykle dostarczana spedytorowi wraz z MSDS (Material Safety Data Sheet), czyli kartą charakterystyki. Deklaracja musi zawierać: numer UN, prawidłową nazwę przewozową uzupełnioną nazwą techniczną, klasę zagrożenia, dodatkowe zagrożenia (jeśli występują), sposób pakowania. Deklaracja powinna również zawierać stwierdzenie, że towar może być przyjęty do transportu, ponieważ jest opakowany i oznakowany zgodnie z obowiązującymi przepisami. Za wypełnienie deklaracji odpowiedzialny jest nadawca towaru. To na jej podstawie spedytor może zaakceptować ładunek do transportu, lub go odrzucić, uznając, że towar stanowi zagrożenie (np. dla innych towarów na statku, lub samego przewoźnika).

DGR – Dangerous Good Regulation

Zbiór przepisów regulujących sposób przewozu i dokumentowania przewozu lotniczych przesyłek niebezpiecznych opracowany przez Międzynarodowe Zrzeszenie Przewoźników Powietrznych. Zasady te określają, które towary niebezpieczne mogą być transportowane w ruchu lotniczym, w jakich ilościach oraz na jakich warunkach. Wiele towarów nie może być transportowanych samolotami pasażerskimi a jedynie samolotami towarowymi. Podobne przepisy dotyczące regulacji przewozu ładunków niebezpiecznych istnieją dla innych form transportu: transport drogowy – konwencja ADR, transport kolejowy – regulamin RID, transport morski – kodeks IMDG.

Dług celny

Zobowiązanie do uiszczenia należności celnych przywozowych (dług celny w imporcie) lub należności celnych wywozowych (dług celny w eksporcie) odnoszące się do międzynarodowej wymiany handlowej towarów. Wysokość długu celnego ustalana jest w oparciu o bieżące przepisy prawa celnego oraz taryfikację celną. Dług celny w imporcie towarów spoza obszaru Unii Europejskiej powstaje w wyniku procedury dopuszczenia do obrotu, lub odprawy czasowej z częściowym zwolnieniem z należności celnych przywozowych.

DPU – Delivery at Place Unloaded

Jedna z międzynarodowych reguł handlu Incoterms 2020. Podobnie jak większość reguł z grupy D, większość kosztów oraz ryzyko z tytułu utraty towaru przypisuje sprzedającemu. Sprzedający ponosi między innymi koszt: koszt dostarczenia towaru do ustalonego miejsca (może to być magazyn odbiorcy), koszt odprawy celnej eksportowej, koszt załadunku, opłaty portowe w porcie nadania i docelowym, opłaty dokumentacyjne, koszt frachtu. Importer ponosi między innymi koszty: odprawy celnej importowej oraz ewentualne koszty, których nie pokrył eksporter. Warto pamiętać, że obowiązkiem sprzedającego jest również rozładunek towaru w miejscu dostawy.

Dyrektywy Nowego Podejścia

Zbiór wymogów, które muszą zostać spełnione, aby dany wyrób mógł zostać wprowadzony na rynek Unii Europejskiej. Reguły zostały opracowane przez Komisję Europejską w celu ujednolicenia przepisów obowiązujących we wspólnocie. Dyrektywy określają wymagania w zakresie bezpieczeństwa i użytkowania towarów. Należy pamiętać, że dany towar może podlegać pod kilka regulacji i wymagać spełnienia wymogów więcej niż jednej dyrektywy. Jeśli wyrób spełnia wymogi zawarte w dyrektywach, i zostanie to potwierdzone przez jednostkę notyfikującą, produkt uzyskuje certyfikat CE.